Czy stosowanie orlistatu jest skuteczną metodą odchudzania?

Otyłość jest chorobą, która w dalszym ciągu stanowi jedno z największych wyzwań medycyny XXI wieku, a jej leczenie zawsze wymaga od nas wielu wyrzeczeń i nakładu pracy. Marzymy o tym, by otyłość można było wyleczyć za pomocą tabletek. W Polsce dostępny jest tylko jeden środek farmaceutyczny „na odchudzanie” – orlistat. Czy jego stosowanie jest cudownym lekiem na otyłość i nadwagę?

Czym jest otyłość?

Otyłość to choroba przewlekła, która charakteryzuje się nadmierną ilością tkanki tłuszczowej (>15% masy ciała mężczyzny i >25% masy ciała kobiety) i wskaźnikiem masy ciała (BMI) ≥30 kg/m2. W Polsce częstość jej występowania ocenia się na 19% (badanie NATPOL PLUS z 2002 r.).

Kiedy leczymy otyłość?

Leczenie stosujemy u osób z nadwagą (BMI ≥25 kg/m2) i co najmniej jednym powikłaniem choroby oraz u wszystkich osób z otyłością. Podstawą terapii jest leczenie dietetyczne oraz wysiłek fizyczny.

Kiedy w leczeniu otyłości stosujemy leki?

Leki stosuje się u wszystkich osób otyłych oraz u osób z nadwagą oraz z:

• BMI >27.0 kg/m2

• co najmniej jedną chorobę związaną z otyłością (p. niżej)

• gdy brak jest skuteczności postępowania niefarmakologicznego

Należy zaznaczyć, że w czasie stosowania farmakoterapii należy równocześnie stosować dietę i wysiłek fizyczny, gdyż dzięki temu możliwe jest utrzymanie zmniejszonej masy ciała.

Jakie choroby mogą towarzyszyć otyłości?

Do chorób, które towarzyszą otyłości należą między innymi:

• nadciśnienie tętnicze

• choroba niedokrwienna serca

• cukrzyca typu 2

• choroba zwyrodnieniowa stawów

• żylaki kończyn dolnych

• obturacyjny bezdech senny

• kamica pęcherzyka żółciowego

Jakie leki możemy stosować w otyłości?

Istnieje wiele substancji o różnych mechanizmach działania, które mogą pomóc nam w zrzucaniu zbędnych kilogramów. Kilka z nich jest stosowanych w praktyce klinicznej w różnych krajach, jednak w Polsce dostępny jest tylko jeden – orlistat.

Jak działa orlistat?

Orlistat jest inhibitorem lipaz, wytwarzanych w naszym przewodzie pokarmowym, czyli hamuje on enzymy, które są odpowiedzialne za trawienie tłuszczy. Innymi słowy, zjadane tłuszcze nie są trawione, ani przyswajane.

Jakie są korzyści ze stosowania orlistatu?

W dużym badaniu klinicznym z grupą kontrolną dowiedziono, iż stosowanie orlistatu przez rok powoduje redukcję masy ciała o nieco ponad 10 kg, natomiast stosowanie placebo (substancji pozbawionej działania leczniczego) – zaledwie o ok. 6 kg. Oznacza to, że stosowanie orlistatu przez rok zmniejsza masę ciała o ok. 4 kg. Co więcej, udowodniono również, iż lek ten zmniejsza efekt jo-jo (ponowne zwiększanie masy ciała) o połowę.

Jakie są minusy terapii orlistatem?

Jak każdy lek, także i orlistat może wykazywać działania niepożądane. Należą do nich takie objawy, jak:

• luźne i częste stolce

• parcia na stolec

• tłuste, oleiste stolce

• wzdęcia

• bóle brzucha


Stosowanie omawianego leku ma też inne wady. Oto niektóre z nich:

• orlistat zmniejsza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E oraz K) i może być konieczna ich suplementacja

• pomimo, iż badania wskazują na skuteczność orlistatu, u niektórych pacjentów korzyści mogą być znikome (u niektórych chorych może nie być nawet żadnych)

• z powodu nasilonych działań niepożądanych niektórzy pacjenci przestają brać lek w ogóle lub wybiórczo – w zależności od zawartości ich diety.

Stosować czy nie?

Stosowanie orlistatu wraz z odpowiednią dietą istotnie zwiększa utratę masy ciała i zmniejsza efekt jo-jo u otyłych pacjentów w trakcie dwuletniej kuracji. Zażywanie leku ponad 2 lata wymaga jednak dokładnej obserwacji w odniesieniu do skuteczności oraz działań niepożądanych.

lek. Kamil Kowalczyk

Piśmiennictwo:

1. Choroby wewnętrzne pod red. A. Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005, t.1

2. Sjöström L. et al. Randomised placebo-controlled trial of orlistat for weight loss and prevention of weight regain in obese patients. Lancet 1998; 352: 167 – 172

3. Hollywood A., Ogden J. Taking Orlistat: PredictingWeight Loss over 6 Months. 2011; 2011: 806896. Epub 2010 Nov 11