Zdjęcie: ZaldyImg
Dlaczego właściwe przechowywanie i transport szczepionek są tak ważne?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy zadać jeszcze jedno: czym są szczepionki?Szczepionki to leki pochodzenia biologicznego, zawierające odpowiednio spreparowane żywe lub martwe mikroorganizmy, albo też wyodrębnione fragmenty drobnoustrojów, czy substancje będące produktem ich metabolizmu.
Szczepionki, podobnie jak krew do transfuzji czy narządy do transplantacji, a więc materiały biologiczne, potrzebują odpowiedniej temperatury dla zachowania swoich właściwości.
Warunki przechowywania szczepionek
Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia szczepionki powinny być przechowywane w temperaturze od +2 do +8 stopni (lodówka) od momentu wyprodukowania, aż do czasu, w którym zostaną podane. Wiadomo, że nie jest to możliwe w momencie transportu materiału z apteki do domu, a później do przychodni, w której wykonuje się szczepienia. Ważne, by w tym czasie szczepionka nie była poddana gwałtownym zmianom temperatury – zasada ta, to tak zwany "zimny łańcuch".Jak transportować szczepionki?
Do przeniesienia szczepionki z zachowaniem zasad "zimnego łańcucha" posłuży dostępne w aptece opakowanie termoizolacyjne (czyli torebka z folii aluminiowej pozwalająca utrzymać niską temperaturę w czasie transportu).Można też przygotować termotorbę albo styropianowe pudełko z wkładem chłodzącym, termos lub lodówkę samochodową.
Pamiętajmy jednak, że opakowania te służą tylko na czas transportu i w momencie przyjazdu do domu należy natychmiast przenieść szczepionkę do lodówki!
Zdarza się też, że temperatura na zewnątrz i krótki dystans do pokonania pozwala na transport bez specjalnych opakowań. Zgodnie z rozporządzeniem jeśli temperatura powietrza nie przekracza 25 stopni to można transportować szczepionkę bez termoizolacyjnego opakowania przez czas do 60 minut.
Przekładając szczepionkę do lodówki..
Należy umieścić ją na środkowej półce, zabezpieczając jednocześnie przed dosunięciem do tylnej ściany lodówki (co mogłoby spowodować zamrożenie).Drzwi lodówki nie są dobrym pomysłem – gdyż tam właśnie dochodzi do największych wahań temperatury.
Nigdy nie należy też umieszczać szczepionek w zamrażalniku – bo nie tylko ciepło, ale i bardzo niska temperatura niszczy strukturę szczepionki!
A co jeśli, szczepionka była źle przechowywana?
Jeśli zapomnieliśmy o włożeniu szczepionki do lodówki i preparat kilka-kilkanaście godzin leżał w torbie z innymi zakupami, to nie nadaje się do podania! Co więcej, podanie szczepionki, która była nieprawidłowo przechowywana lub transportowana może spowodować poważne zagrożenie dla naszego zdrowia a nawet życia. Pamiętajmy o tym, szczególnie, że większość obecnie dostępnych w aptekach szczepionek to preparaty dość kosztowne.Czy wszystkie szczepionki przechowuje się w lodówce?
Nie wszystkie szczepionki wymagają niższej temperatury. Najczęściej w lodówce trzeba przechowywać te w postaci płynnej do podania pozajelitowego. Ale już szczepionki produkowane w postaci granulatów, tabletek albo kapsułek podawanych doustnie przechowuje się w temperaturze pokojowej, mimo że zawierają w swoim składzie fragmenty drobnoustrojów.Jeśli nie jesteśmy pewni czy szczepionka wymaga specjalnego przechowywania, najlepiej zapytać farmaceutę wydającego dany preparat.
Informacje na temat transportu szczepionek można również znaleźć na stronie Ministerstwa Zdrowia w dziale Pacjenci, wchodząc w zakładkę Szczepienia.
