Przewlekła niewydolność żylna
Żylak to poszerzenie żyły powierzchniowej o średnicy powyżej 3 mm. Żylaki są widoczne i wyczuwalne przez skórę. Nie jest to problem jedynie estetyczny, bowiem żylaki to objaw przewlekłej niewydolności żylnej. Może towarzyszyć im swędzenie, mrowienie, kurcze mięśni łydek, drętwienie oraz zmiany skórne, w tym owrzodzenia. Często pojawia się także uczucie ciężkości, które zwykle mija po odpoczynku. Kobiety znajdują się na przegranej pozycji, biorąc pod uwagę częstość zachorowania, bowiem płeć stanowi jeden z czynników ryzyka.Żylaki – czynniki ryzyka
Występowanie żylaków jest w dużej mierze uwarunkowane genetycznie. Występowanie tego schorzenia w rodzinie nie jest dobrym zwiastunem. Ryzyko wzrasta także wraz z wiekiem, czego przyczyną jest między innymi osłabienie mięśni łydki. Ponadto, jak wspomniano wcześniej, zdecydowanie częściej chorują kobiety. Dane statystyczne wskazują, że na przewlekłą niewydolność żylną cierpi nawet połowa kobiet. Ciąża to także czynnik ryzyka – każda kolejna zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia żylaków. U kobiet także nadmierna masa ciała może sprzyjać temu schorzeniu. Zdrowiu naszych kończyn nie służy także praca stojąca lub siedząca oraz, co zaskakujące, dieta uboga w błonnik.Żylaki – mechanizm powstawania
Istnieje kilka teorii dotyczących mechanizmów, które prowadzą do wystąpienia żylaków. Pierwotnie sądzono, że jest to niewłaściwa praca zastawek, w konsekwencji której krew z żył głębokich trafia do żył powierzchniowych, co prowadzi do wzrostu ciśnienia i poszerzenia naczynia.Niektóre z badań zaprzeczyły takiej kolejności zdarzeń, ponieważ uwidocznienie żył w wielu przypadkach ma miejsce jeszcze przed wystąpieniem dysfunkcji zastawek. Przyjmuje się zatem, że jedną z prawdopodobnych przyczyn może być zmiana w składzie ściany naczyń. Dochodzi do zmniejszenia ilości elastyny, wzrostu zawartości kolagenu typu I, co prowadzi do usztywnienia naczyń i utraty elastyczności. Bez względu na to, że wciąż nieznany jest dokładny proces powstawania żylaków, metody ich leczenia są ciągle udoskonalane.
Żylaki – leczenie
Nieinwazyjnym sposobem jest na przykład metoda uciskowa z zastosowaniem specjalnych pończoch. Chodzi o wywołanie ucisku w okolicy kostki oraz wspomożenie przepływu krwi do żył głębokich. Tę metodę stosuje się także po przebytych zabiegach chirurgicznych. Skleroterapia z kolei polega na zamknięciu światła naczyń poprzez wstrzyknięcie do żył odpowiednio dobranych związków chemicznych. Dzięki temu zmniejsza się przepływ krwi przez dane naczynie. Terapię tę stosuje się w obrębie niewielkich naczyń krwionośnych. Flebotomia to całkowite, chirurgiczne wycięcie dysfunkcyjnej żyły. Zabieg ten można przeprowadzić wyłącznie u osób ze zdrowymi żyłami głębokimi. Pomocniczo w leczeniu żylaków można zastosować związki pochodzenia naturalnego – bioflawonoidy.Diosmina na żylaki
Do takich należą na przykład diosmina i hesperydyna, które zwiększają elastyczność ścian naczyń oraz usprawniają przepływ krwi. Diosmina powoduje także zmniejszenie przepuszczalności naczyń krwionośnych, dzięki czemu ma właściwości łagodzące obrzęki. Diosminę pozyskuje się z różnych surowców roślinnych, w tym z Barosma betulina (bukko brzozowe). Jej skuteczność wykazano w dużym badaniu prospektywnym, gdzie obserwowano grupę obejmującą ponad 5000 chorych.Przyjmowanie diosminy w ilości 500 mg dwa razy dziennie powodowało zmniejszenie obrzęku kończyn dolnych oraz uczucia ciężkości i skurczów. Wykazano także ustąpienie refluksu żylnego, czyli cofania się krwi w obrębie żył. Ogromną zaletą zastosowania diosminy jest jej bezpieczeństwo, a skutki uboczne pojawiają się niezmiernie rzadko. Można stosować ją także w ramach profilaktyki u osób predysponowanych do wystąpienia żylaków. Poniżej kilka prostych rad, dzięki którym w pewien sposób można zapobiec wystąpieniu tego schorzenia.
Żylaki – jak zapobiegać?
Jeżeli twoja praca wymaga od ciebie długotrwałej pozycji stojącej lub siedzącej, warto zaopatrzyć się w specjalne rajstopy uciskowe. Rajstopy profilaktyczne wywołują mniejszy ucisk niż te wykorzystywane w leczeniu. Do ich zastosowania powinny nas skłonić tzw. pajączki widoczne na nogach. Dodatkowo warto korzystać ze specjalnie wyprofilowanego materaca, którego dolna część jest lekko uniesiona do góry. Nieodzownym elementem profilaktyki żylaków, a także otyłości, jest ruch, przede wszystkim ten angażujący mięśnie nóg, czyli jazda na rowerze, pływanie. Ostatnim, jednak nie mniej istotnym elementem, jest codzienna dieta.Żylaki – dieta
Jak zostało wspomniane w pierwszej części artykułu, niedobór błonnika w diecie może zwiększać ryzyko wystąpienia żylaków. Tego, jak ważny jest błonnik w codziennej diecie, nie trzeba już nikomu udowadniać. Co prawda nie zostały jasno sprecyzowane dzienne normy spożycia tego składnika, jednak przyjmuje się, że niezbędne minimum dla zdrowej osoby dorosłej to około 25 g. Gdybyśmy zadbali o wprowadzenie do jadłospisu przepisowych 5 porcji warzyw, do tego zamienilibyśmy białe pieczywo na chleb z mąki z pełnego przemiału czy pełnowartościowe kasze, o błonnik nie musielibyśmy się martwić. Zatem nawet jeżeli niefortunnie odziedziczyłeś geny, które zwiększają ryzyko wystąpienia żylaków, dzięki zwiększeniu ruchu i zastosowaniu zbilansowanej diety jesteś w stanie im zapobiec.Paulina Hetwer, dietetyk kliniczny
Bibliografia
Kocić I., Diosmina – skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2014, 8(2), 56–63.
Marona H., Kornobis A., Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia. Aktualny stan wiedzy, „Postępy Farmakoterapii” 2009, 65(2), 88–92.
Basista-Sołtys K., Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania diosminy w chorobie hemoroidalnej, „Postępy Fitoterapii” 2014, 3, 184–186.
Przewlekła niewydolność żylna, mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.31 (28.03.2018).
