Gdy kolana odmawiają posłuszeństwa

Zdjęcie: D.L.

Sprawne nogi są podstawą aktywnego życia, a podstawą sprawnych nóg są zdrowe stawy kolanowe. Codziennie przez wiele godzin pracują, by umożliwić nam poruszanie się. Zdarza się jednak, że z upływem lat odmawiają posłuszeństwa. Skutkiem tego są bóle kolan i trudności w poruszaniu się. Skąd się biorą te problemy i czy można im zapobiec? Oto kilka praktycznych wskazówek, jak zadbać o kolana, by były sprawne i służyły nam przez długie lata.

Problemy z kolanami – co je powoduje

Przyczyną bólu kolan i związanych z tym problemów ruchowych są najczęściej zmiany zwyrodnieniowe stawów, które mogą być wywołane wieloma czynnikami. Do najczęstszych należą przyczyny wtórne – np. urazy, złamania czy zapalenia ropne (wywołane np. gronkowcem). Zdarza się, że przyczyną problemów jest nieprawidłowa budowa stawów lub różnica w długości kończyn, która sprzyja powstawaniu zwyrodnień oraz niedobory hormonów odpowiedzialnych za wzrastanie kośćca.

Negatywny wpływ na kondycję stawów mają także promienie X (stosowane przy naświetlaniach), dlatego osoby cierpiące na nowotwory również są narażone na problemy ze stawami kolanowymi. Do powstania zmian zwyrodnieniowych przyczyniają się także inne choroby, takie jak nadwaga, cukrzyca oraz choroby metaboliczne, np. dna moczanowa. Efektem tej ostatniej jest tworzenie się kryształków moczanu sodu, a także odkładanie się złogów w tkankach stawowych, co prowadzi do zapalenia stawów. U części osób problemy mają podłoże genetyczne, np. w przypadku chorych za zespół Ehlersa-Danlosa. Nadmierna ruchliwość stawów powoduje, że łatwiej może dojść do ich uszkodzenia.

Czasami nie mamy wpływu na problemy związane ze stawami kolanowymi, zwłaszcza gdy ich podstawą jest nieprawidłowa budowa czy choroby genetyczne. Jednak w wielu przypadkach to my sami po części przyczyniamy się do bólu i trudności w poruszaniu się. Urazy i złamania nie są tylko domeną sportowców. Mogą przydarzyć się każdemu i niejednokrotnie są wynikiem braku ostrożności lub złych nawyków związanych z noszeniem ciężarów czy sposobem, w jaki siadamy i wstajemy z krzesła.

Pewne sposoby zachowania mogą szkodzić naszym kolanom, ale nigdy nie jest za późno, by je zmienić. Mając świadomość, co najbardziej im szkodzi, jesteśmy w stanie unikać nadmiernego obciążenia stawów i tym samym skutecznie zapobiegać urazom i powikłaniom. Warto zatem zapoznać się z kilkoma podstawowymi zasadami i zacząć stosować je w życiu codziennym.

Zadbaj o prawidłową wagę ciała

Nasze nogi nieustannie nas niosą. Na nich spoczywa cały ciężar ciała. Każdy wykonany krok stanowi dla nich obciążenie. Jest ono tym większe, im większa jest masa ciała. Osoby z nadwagą często ograniczają ruch, by uniknąć nadmiernego forsowania stawów kolanowych. Niestety, często prowadzi to do przyrostu wagi ciała i koło się zamyka. Z tego względu warto zadbać o figurę. Podstawą jest właściwa dieta oraz aktywność fizyczna, która pomoże nam w utrzymaniu dobrej formy oraz prawidłowej wagi, ale równocześnie nie będzie zbytnim obciążeniem dla naszych kolan.

Podstawą jest ruch!

Większość z nas ma siedzący lub stojący tryb pracy. To powoduje jednostkowe obciążenie stawów, a najlepszy dla naszych kolan jest ruch połączony z odpoczynkiem. Należy jednak pamiętać, że ruch powinien odbywać się bez większych obciążeń. Dlatego, jeśli mamy siedzący tryb pracy, powinniśmy uprawiać sport. Należy jednak wybrać taką formę aktywności, która będzie przyjazna dla naszych stawów kolanowych. Jazda na rowerze po płaskim terenie oraz pływanie to formy sportu, które zdecydowanie sprzyjają naszym kolanom. Bardzo dobrą gimnastyką odciążającą stawy jest modny obecnie nordic walking.

Oszczędzaj kolana

Stawy kolanowe pracują niemal cały czas – gdy chodzimy, stoimy, siadamy i wstajemy… W wyniku tych wszystkich czynności nasze stawy narażone są na obciążenia. Ruchu nie da się uniknąć, ale można wyeliminować pewne nieprawidłowe nawyki, które dodatkowo obciążają stawy. Jednym z nich jest wstawanie z ugiętych kolan. W trakcie takiej czynności należy podeprzeć się rękami, aby zmniejszyć obciążenie stawu kolanowego. Podobnie powinniśmy postępować siadając czy wstając z krzesła. Zwróćmy również uwagę, czy krzesło jest stabilne i czy posiada podpórki na ręce.

Chcąc ulżyć naszym stawom, powinniśmy także unikać dużych zgięć kolan. Niewskazane jest siadanie na piętach i kucanie, ponieważ w tych pozycjach ma miejsce największy ucisk na powierzchnię stawową. Dużo zdrowsze dla naszych stawów jest klękanie na jedno lub dwa kolana, ale bez przysiadania na pięty.

Unikaj dźwigania ciężarów

Za każdym razem, gdy podnosimy torbę, jej ciężar daje się we znaki nie tylko naszym rękom i kręgosłupowi, ale przede wszystkim kolanom, które „niosą” całe ciało i każdy dodatkowy bagaż. Dlatego, jeśli to tylko możliwe, należy unikać noszenia zbyt ciężkich przedmiotów. Jeżeli jednak jesteśmy zmuszeni do dźwigania, to należy to robić w odpowiedni sposób.

Pamiętajmy, że najbardziej szkodliwe dla stawów kolanowych jest podnoszenie i opuszczanie ciężarów przy zgiętych kolanach. W czasie przenoszenia paczek należy je trzymać przed sobą.

Noś wygodne obuwie

Duży wpływ na kondycję naszych kolan ma także zakładane na co dzień obuwie. Chodzenie na wysokim obcasie powoduje nieustanne napięcie mięśni, co prowadzi do zwiększonego ucisku na stawy kolanowe. Szczególnie narażona na ucisk jest rzepka. Co więcej, stanie na szpilkach jest mniej pewne, ponieważ kolana musza być lekko ugięte. Inaczej dzieje się w przypadku obuwia na płaskiej podeszwie, które umożliwia całkowite wyprostowanie kolan, co gwarantuje stabilną postawę.

Wygodne obuwie to podstawa, ale nie tylko wysokość obcasa ma tu znaczenie. Istotny jest również rodzaj podeszwy. Najlepsze są buty z wyściółką i miękką podeszwą, np. gumową. Jest to istotne głównie z tego względu, że miękkie podłoże lekko zapada się pod obciążeniem stóp, dzięki czemu następuje amortyzacja. W momencie, gdy chodzimy na twardych podeszwach, całą siłę stąpania przejmują nogi, co wyraźnie odbija się na stawach kolanowych.

Urazów kolan i związanych z nimi powikłań nie da się w pełni wyeliminować, ale można zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Stosując się do powyższych zaleceń, mamy większą szansę, że pozostaną w dobrej kondycji przez długie lata i nie odmówią nam posłuszeństwa.



Źródło:

emedicinehealth.com