Jak działają antybiotyki?

Antybiotyki są dużym zbiorem leków, do którego zaliczamy wiele grup związków chemicznych, różniących się siłą oraz zakresem działania przeciwbakteryjnego. Substancje te są niezwykle skuteczną bronią w zakażeniach bakteryjnych, jednakże należy zdać sobie sprawę, że ich użycie nie pozostaje obojętne dla naszego organizmu

Działanie bakteriostatyczne, a działanie bakteriobójcze antybiotyków

Podstawą terapii antybiotykami jest zasada selektywnej toksyczności Ehrliha, zgodnie z którą, antybiotykiem jest substancja, która w organizmie, w stężeniu nie wykazującym większej toksyczności dla ludzi i zwierząt wyższych, powoduje uszkodzenie lub śmierć drobnoustrojów. Można to osiągnąć przez stosowanie substancji oddziałujących na takie struktury, które są obecne w komórkach drobnoustrojów, a których nie ma w organizmie człowieka lub występują w nim w innej formie.

Antybiotyki mogą działać względem bakterii dwojako:

bakteriostatycznie - wpływ na komórki bakteryjne, polegający na uniemożliwieniu im rozmnażania się,

bakteriobójczo - powodowanie śmierci komórki bakteryjnej.

Powyżej wymienione działanie antybiotyków może być osiągane na kilku różnych drogach m.in. poprzez :

zakłócanie syntezy białek w komórkach bakteryjnych,

zaburzenie syntezy materiału genetycznego (DNA),
upośledzenie przepuszczalności błony komórkowej, otaczającej komórkę bakteryjną dla składników pokarmowych (nie mogą ona być pobrane do jej wnętrza) oraz zbędnych produktów przemiany materii (są to w większości toksyczne substancje, które nie mogą być w takiej sytuacji odprowadzone na zewnątrz),
zakłócenie syntezy ściany komórkowej, pokrywającej błonę komórkową; stanowi ona ochronę komórki bakteryjnej przed środowiskiem zewnętrznym.

Antybiotyk antybiotykowi nierówny, czyli o grupach antybiotyków.

Jak już wiemy do tego zbioru leków zalicza się wiele grup antybiotyków. Podział tych związków na grupy został opracowany na podstawie poniższych kryteriów, do których możemy zaliczyć m.in.:

podobieństwo w budowie chemicznej cząsteczek antybiotyków,
zakres działania przeciwbakteryjnego,
czy dana grupa antybiotyków działa bakteriobójczo czy też bakteriostatycznie,
na jakiej zasadzie osiągane jest działanie bakteriobójcze czy też bakteriostatyczne.

Anna Machura

Konsultacja: mgr farm. Aleksandra Uruszczak