Herbata jest najpopularniejszym napojem na świecie, sporządzanym z suszonych liści i pączków krzewu z rodzaju Camelia. Herbata to nie tylko doskonały napój, dobry właściwie na każdą okazję. Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, ale liście herbaty stanowią również doskonały surowiec, niezwykle przydatny w lecznictwie i kosmetyce. Prześledźmy jakie korzyści możemy czerpać ze spożywania herbaty.
Garbniki mają budowę polifenolową, co nadaje im właściwości przeciwutleniające (antyoksydacyjne), mają zdolność blokowania negatywnego wpływu wolnych rodników na nasz organizm, dzięki czemu hamują rozwój poważnych chorób np. nowotworów.
Flawonoidy: Związki należące do tej grupy biorą udział w procesach uszczelniania ścianek naczyń włosowatych (kapilar), co oznacza że hamują przenikanie płynu przesiękowego z kapilar do otaczających je tkanek. Flawonoidy hamują zatem powstawanie obrzęków i zwiększają sprawność układu krążenia, co szczególnie ma duże znaczenie w przypadku osób cierpiących na żylaki. Związki te mają również zdolność unieczynniania histaminy (związek synetetyzowany w komórkach naszego układu odpornościowego), która jest odpowiedzialna m.in. za wystąpienie zmian uczuleniowych w postaci obrzęków np. spojówek lub duszności i „cieknącego” nosa.
Jakie substancje biologicznie czynne kryją w sobie liście i pączki herbaty?
Garbniki : Najbardziej znanym przedstawicielem tej grupy związków jest tanina, garbniki wykazują działanie przeciwzapalne, ściągające i przeciwobrzękowe. Równocześnie działają lekko znieczulająco i przeciwświądowo. Dzięki tym właściwościom herbata może być pomocna w stanach zapalnych dziąseł, spojówek, skóry oraz aftach. Wilgotna saszetka świeżo zaparzonej herbaty może być przykładana na zamknięte powieki lub na skórę. Natomiast szklanka mocnej herbaty może służyć do płukania jamy ustnej lub przemywania skóry. Niemniej jednak w lecznictwie surowce garbnikowe stosowane są głownie, jako leki przeciwbiegunkowe w krwawych biegunkach i poważnych zatruciach pokarmowych. Podawane doustnie działają ściągająco na błony śluzowe jelit, utrudniając przenikanie wody do ich światła i w ten sposób hamują rozrzedzanie treści jelitowej. Osłabiają też wydzielanie śluzu w jelitach. oprócz działania ściągającego, wywierają także pewien efekt bakteriobójczy i tamujący krwawienie.Garbniki mają budowę polifenolową, co nadaje im właściwości przeciwutleniające (antyoksydacyjne), mają zdolność blokowania negatywnego wpływu wolnych rodników na nasz organizm, dzięki czemu hamują rozwój poważnych chorób np. nowotworów.
Flawonoidy: Związki należące do tej grupy biorą udział w procesach uszczelniania ścianek naczyń włosowatych (kapilar), co oznacza że hamują przenikanie płynu przesiękowego z kapilar do otaczających je tkanek. Flawonoidy hamują zatem powstawanie obrzęków i zwiększają sprawność układu krążenia, co szczególnie ma duże znaczenie w przypadku osób cierpiących na żylaki. Związki te mają również zdolność unieczynniania histaminy (związek synetetyzowany w komórkach naszego układu odpornościowego), która jest odpowiedzialna m.in. za wystąpienie zmian uczuleniowych w postaci obrzęków np. spojówek lub duszności i „cieknącego” nosa.
Kofeina: Zawartą w herbacie kofeinę nazwano potocznie teiną. Herbata pomimo większej zawartości kofeiny jest zdrowsza i działa o wiele łagodniej niż kawa. Dzieje się tak dlatego, że do zaparzania kawy zużywamy jej więcej a zawarte garbniki w herbacie przyczyniają się do złagodzenia wpływu kofeiny na nasz organizm. Garbniki „wychwytują” cząsteczki kofeiny, osłabiając tym samym jej siłę działania. Teina poprawia koncentracje, usuwa senność, przyspiesza akcję serca i wentylację płuc, ponadto wykazuje słabe działanie moczopędne.
Witaminy i Minerały: herbata bogata jest w witaminy: A, E, K, B1, B2 i C oraz minerały: fluor, wapń, żelazo, potas, sód i cynk.
Teanina: jest to aminokwas, który wpływa na obniżenie ciśnienia oraz stymuluje procesy mózgowe, dzięki czemu jednocześnie uspokaja i relaksuje oraz pozwala na zachowanie koncentracji. Związek ten w naturze występuje jedynie w liściach herbaty.
Wielokierunkowy wpływ herbaty na nasz organizm
Sprawny układ krążenia : polifenole zawarte w herbacie chronią przed zawałami serca oraz udarom mózgu, dlatego picie zielonej i białej herbaty (najbardziej bogatych w te związki) jest zalecane osobom zagrożonych tą przypadłością. Ponadto herbata ma działanie stymulujące na układ krążenia, poprawia funkcje naczyniowe i obniża poziom „złego” cholesterolu (LDL). Dzięki tym właściwościom, herbata chroni nasze tętnice przed rozwojem miażdżycy.Wspomaga układ trawienny: napar z zielonej herbaty jest polecany osobom cierpiącym na nadkwaśność (ale należy się wystrzegać mocnej herbaty czarnej). Herbata ułatwia też trawienie i przyswajanie pokarmów.
Działa przeciwnowotworowo: jak wykazały badania kliniczne, najsilniejsze właściwości antyrakowe wykazuje herbata zielona, gdyż zawiera ona największą ilość przeciwutleniaczy (polifenoli). Istnieją również dane doświadczalne, przemawiające za skutecznością działania przeciwnowotworowego u osób cierpiących na tą chorobę. Badania naukowe dowiodły, że polifenole zawarte w zielonej herbacie hamują produkcję enzymu – urokinazy w komórkach nowotworowych, który jest niezbędny do ich wzrostu. Wydaje się również, że stymulują one również proces zaprogramowanej śmierci komórek nowotworowych, dzięki czemu żywotność tych komórek jest znacznie obniżona.
Poprawia kondycję cery oraz skóry głowy : ekstrakt z jej liści potrafi zahamować nadmierną aktywność gruczołów łojowych odpowiedzialnych za przetłuszczanie się skóry i tworzenie wyprysków. Dzięki swoim właściwościom normalizującym pracę gruczołów łojowych, herbata jest też składnikiem preparatów do pielęgnacji skóry głowy i włosów przetłuszczających się i skłonnych do łupieżu.
Ponadto w wyniku stosowania kosmetyków, które zawierają polifenole tkanka łączna skóry i naczynia krwionośne stają się mocniejsze, a skóra jest lepiej chroniona przed promieniowaniem UV. Przyczynia się to do zmniejszenia ilości zmarszczek!
Przeciwwskazania dla spożywania herbaty
Herbata jest napojem o dużych właściwościach zdrowotnych, ale istnieje kilka faktów, o których powinniśmy pamiętać:1) Należy pamiętać, że herbata nie nadaje się do popijania leków!
Przykładem negatywnego wpływu herbaty na przyjmowane leki, może być hamowanie wchłaniania żelaza z takich preparatów jak np. ASCOFER, HEMOFER, SORBIFER DURULES czy TARDYFERON. Zawarte w herbacie garbniki tworzą z żelazem bardzo trudno wchłaniające się związki chemiczne tzw. kompleksy. Nawyk popijania leków herbatą - w przypadku leczenia niedokrwistości preparatami żelaza - może być więc przyczyną braku efektów terapeutycznych i przez to narazić nas na wykonywanie dodatkowych badań diagnostycznych oraz wydłużyć cały proces leczenia.
Osoby cierpiące na astmę oskrzelową, przyjmujące preparaty z teofiliną np. THEOSPIREX lub EUPHYLIN, powinny zachować dwugodzinną przerwę pomiędzy przyjęciem leku, a piciem herbaty oraz w żadnym wypadku nie popijać wymienionych leków herbatą, gdyż grozi to nasileniem działań niepożądanych leku! Czasem mogą pojawić się nawet objawy przedawkowania: ból głowy, niepokój, tachykardia, zaburzenia snu, co jest związane z nasileniem działania teofiliny zawartej w leku przez kofeinę zawartą w herbacie.
2) Dzienna porcja herbaty nie powinna przekraczać czterech-pięciu filiżanek, najlepiej pić ją godzinę po posiłku. Spożywanie jej w zbyt dużej ilości może sprawić, że zawarte w niej garbniki podrażnią błonę śluzową przewodu pokarmowego, co negatywnie wpłynie na wchłanianie składników pokarmowych. Co więcej, nadmiar garbników niszczy witaminę B1 szczególnie ważną w prawidłowym funkcjonowaniu naszego układu nerwowego;
3) Polifenole zawarte w herbacie mają zasadniczo dobroczynny wpływ na zdrowie, ale mogą też blokować wchłanianie żelaza. Aby zneutralizować ten efekt należy spożywać produkty bogate w witaminę C, zwiększającą przyswajanie żelaza;
4) Wypicie zbyt dużej ilości herbaty (szczególnie mocnej) przed snem, może powodować bezsenność, nadmierne pobudzenie i wzmożoną nerwowość, czasem możemy odczuwać kołatanie serca.
Jak dobrać dla siebie odpowiedni rodzaj herbaty?
Dla osób z chorobami układu krążenia szczególnie zalecane są herbaty: biała oraz zielona, zawierają bardzo dużą ilość polifenoli, które skutecznie chronią układ krążenia przed rozwojem miażdżycy. Ponadto zielona herbata zawiera aminokwas teaninę, który wykazuje działanie uspokajające, zmniejszające stres i niepokój oraz stabilizujące nastrój.Jeśli mamy tendencję do podwyższonego ciśnienia, unikajmy czerwonych herbat, np. Pu-Erh oraz roiboos, podnoszą one ciśnienie krwi i obciążają układ krążenia, na skutek przyspieszenia pracy serca.
Osoby z wrzodami żołądka oraz wrzodami dwunastniczymi, powinny wystrzegać się dużej ilości herbaty czarnej, czyli tej którą spożywamy na co dzień, gdyż wzmaga ona wydzielanie kwasu solnego w żołądku.
Herbata jest napojem wpływającym niezwykle pozytywnie na funkcjonowanie naszego organizmu, jednak nie należy przesadzać z jej ilością. Naukowcy zalecają picie do 4 filiżanek dziennie, tego napoju. Zadbaj kompleksowo o swój organizm, sięgając naturalnie – po herbatę!